Adölesanlarda motivasyonel görüşme ile ilgili hemşirelik alanında yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi: Türkiye örneği

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14576979

Anahtar Kelimeler:

Adölesan, hemşirelik, lisansüstü tez, motivasyonel görüşme

Özet

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de adölesanlarda motivasyonel görüşme konusunda hemşirelik alanında yapılan lisansüstü tezleri çeşitli parametreler açısından incelemektir.

Yöntem: Çalışmanın evrenini, Nisan-Mayıs 2024 tarihleri arasında Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nde "aölesanlarda motivasyonel görüşme" temalı anahtar kelimeler kullanılarak yapılan arama sonucunda hemşirelik alanında tespit edilen 77 lisansüstü tez oluşturmuştur. Literatür taraması sırasında, "Tez Adı" seçeneği kullanılarak "adölesan", "ergen", "motivasyonel görüşme" anahtar kelimeleriyle arama yapılmıştır. Bu süreçte, dahil edilme kriterlerine uymayan, tekrarlanan, eksik metinli ve Türkçe olmayan tezler eleme kriterleri olarak belirlenmiş ve geriye kalan 7 lisansüstü tez çalışmaya dahil edilmiştir.

Bulgular: Hemşirelik alanında adölesanlar ile yapılan motivasyonel görüşme konulu ilk lisansüstü tez 2008 yılında yayınlanmıştır. Altı tez yarı deneysel/deneysel tasarımda, bir tez ise hem metodolojik hem de deneysel tasarımda yapılmıştır. Lisansüstü tezlerin tamamında hemşire liderliğinde motivasyonel görüşme tekniği kullanılmıştır. Lisansüstü tezlerin altısı doktora tezi, bir tanesi ise yüksek lisans tezi olarak yayınlanmıştır. Çalışma grubu olarak ortaokul ve lise öğrencileri, astım ve tip 1 diyabetli adölesanlar seçilmiştir.

Sonuç: Çoğunluğu deneysel tipte yapılan lisansüstü tezlerin sonuçlarına dayanarak adölesanlar ile farklı konularda motivasyonel görüşme tekniğinin ve motivasyonel görüşme temelli eğitim programlarının kullanılması olumlu tutum ve/veya davranış değişiklikleri kazandırmada etkili olduğu bulunmuştur. Adölesan dönemdeki fiziksel ve duygusal değişiklikler olumsuz davranış şekilleri oluşmasında etkili olduğundan, olumlu davranış değişikliği kazandırmayı sağlayan motivasyonel görüşme tekniğinin kullanılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

 

Referanslar

Akca, A. (2023). Adölesanlarda Sağlık Okuryazarlığı Temelli Motivasyonel Görüşmenin ve Sağlık Eğitiminin Beslenme ile Fiziksel Aktivite Davranışlarına Etkisi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.

Armenta, C. & James, K. (2021). Motivational Interviewing and Frequent Follow-up in a Pediatric Primary Care Setting to Improve Diet and Activity in Adolescents. University of San Diego, Doctor of Nursing Practice Final Manuscripts. https://doi.org/10.22371/07.2021.037

Aytekin Özdemir, A. & Köse, S. (2019). Adölesan Sağlığına Giriş. Içinde: Çelebioğlu A. (Editörler), Adölesan Sağlığı ve Hemşirelik Yaklaşımları, 1-8, Ankara: Türkiye Klinikleri.

Ball, G. D., Mackenzie-Rife, K. A., Newton, M. S., Alloway, C. A., Slack, J. M., Plotnikoff, R. C. & Goran, M. I. (2011). One-on-one lifestyle coaching for managing adolescent obesity: Findings from a pilot, randomized controlled trial in a real-world, clinical setting. Paediatrics & Child Health, 16(6), 345-350. https://doi.org/10.1093/pch/16.6.345

Bilgin, A., Muz, G. & Yuce, G. E. (2022). The effect of motivational interviewing on metabolic control and psychosocial variables in individuals diagnosed with diabetes: Systematic review and meta-analysis. Patient Education and Counseling, 105(9), 2806-2823. https://doi.org/10.1016/j.pec.2022.04.008

Bilgin, S. & Evcimen, H. (2020). Fazla kilolu ve obez adölesanlarda motivasyonel görüşme tekniğinin kullanımı. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(2), 258-262. https://dx.doi.org/10.33631/duzcesbed.553805

Bischof, G., Bischof, A. & Rumpf, H.-J. (2021). Motivational interviewing: An evidence-based approach for use in medical practice. Deutsches Arzteblatt International, 118(7), 109-115. https://doi.org/10.3238/arztebl.m2021.0014

Brennan, L. (2016). Does motivational interviewing improve retention or outcome in cognitive behaviour therapy for overweight and obese adolescents? Research & Clinical Practice, 10(4), 4871-486. https://doi.org/10.1016/j.orcp.2015.08.019

Channon, S. J., Huws-Thomas, M. V., Rollnick, S., Hood, K., Cannings-John, R. L., Rogers, C. & Gregory, J. W. (2007). A multicenter randomized controlled trial of motivational interviewing in teenagers with diabetes. Diabetes Care, 30(6), 1390-1395. https://doi.org/10.2337/dc06-2260

Colby, S. M., Monti, P. M., Tevyaw, T. O., Barnett, N. P., Spirito, A., Rohsenow, D. J., . . . & Lewander, W. (2005). Brief motivational intervention for adolescent smokers in medical settings. Addictive Behaviors, 30(5), 865-874. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2004.10.001

Cross, D., Runions, K., Resnicow, K. & Britt, E. (2018). Motivational interviewing as a positive response to high-school bullying. Psychology in the Schools, 55(1), 464-475. https://doi.org/10.1002/pits.22120

Cunningham, R. M., Chermack, S. T., Zimmerman, M. A., Shope, J. T., Bingham, C. R., Blow, F. C., & Walton, M. A. (2012). Brief motivational interviewing intervention for peer violence and alcohol use in teens: One-year follow-up. Pediatrics, 129(6), 1083-1090. https://doi.org/10.1542/peds.2011-3419

Evcimen, H. (2018). Tip 1 Diabetes Mellituslu Ergenlerde Motivasyonel Görüşmenin Öz Etkililik Düzeylerine Olan Etkisinin İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.

Evcimen, H. (2023). Obez Adölesanlara Uygulanan Motivasyonel Görüşmenin Beslenme, Egzersiz Davranışı, Sedanter Aktivite Süresi ve Antropometrik Sonuçlara Etkisinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum.

Gourlan, M., Philippe Sarrazin & Trouilloud, D. (2013). Motivational interviewing as a way to promote physical activity in obese adolescents: A randomised-controlled trial using self-determination theory as an explanatory framework. Psychology & Health, 28(11), 1265-1286. https://doi.org/10.1080/08870446.2013.800518

Halterman, J. S., Borrelli, B., Fisher, S., Szilagyi, P. & Yoos, L. (2008). Improving care for urban children with asthma: Design and methods of the School-Based Asthma Therapy (SBAT) trial. Journal of Asthma, 45(4), 279–286. https://doi.org/10.1080/02770900701854908

Hollis, J. F., Polen, M. R., Whitlock, E. P., Lichtenstein, E., Mullooly, J. P., Velicer, W. F. & Redding, C. A. (2005). Teen reach: Outcomes from a randomized, controlled trial of a tobacco reduction program for teens seen in primary medical care. Pediatrics, 115(4), 981-989. https://doi.org/10.1542/peds.2004-0981

Jackman, K. (2012). Motivational interviewing with adolescents: An advanced practice nursing intervention for psychiatric settings. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing : Official Publication of the Association of Child and Adolescent Psychiatric Nurses, 25(1), 4-8. https://doi.org/10.1111/j.1744-6171.2011.00304.x

Kong, A. S., Sussman, A. L., Yahne, C., Skipper, B. J., Burge, M. R. & Davis, S. M. (2013). School-based health center intervention improves body mass index in overweight and obese adolescents. Journal of Obesity. https://doi.org/10.1155/2013/575016

Lomba, L., Kroll, T., Apóstolo, J., Gameiro, M. & Apóstolo, J. (2016). The use of motivational interviews by nurses to promote health behaviors in adolescents: A scoping review protocol. JBI Database of Systematic Reviews and Implementation Reports, 14(5), 27-37. https://doi.org/10.11124/JBISRIR-2016-002564

Lundahl, B. & Burke, B. L. (2009). The effectiveness and applicability of motivational interviewing: a practice-friendly review of four meta-analyses. J. Clin. Psychol, 65, 1232-1245. https://doi.org/10.1002/jclp.20638

Michalopoulou, M., Ferrey, A. E., Harmer, G., Goddard, L., Kebbe, M., Theodoulou, A., . . .& Aveyard, P. (2022). Effectiveness of motivational interviewing in managing overweight and obesity: A Systematic review and meta-analysis. Annals of Internal Medicine, 175(6), 838-850. https://doi.org/10.7326/M21-3128

Pbert, L., Osganian, S. K., Gorak, D., Druker, S., Reed, G., O'Neill, K. M. & Sheetz, A. (2006). A school nurse-delivered adolescent smoking cessation intervention: A randomized controlled trial. Preventive Medicine, 43(4), 312-320. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2006.04.006

Pennell, D., Campbell, M., Tangen, D., Runions, K., Brooks, J. & Cross, D. (2020). Facilitators and barriers to the implementation of motivational interviewing for bullying perpetration in school settings. Scandinavian Journal of Psychology, 61(1), 143-150. https://doi.org/10.1111/sjop.12502

Peterson, A. V., Kealey, K. A., Mann, S. L., Marek, P. M., Ludman, E. J., Liu, J. & Bricker, J. B. (2009). Group-randomized trial of a proactive, personalized telephone counseling intervention for adolescent smoking cessation. Journal of the National Cancer Institute, 101(20), 1378-1392. https://doi.org/10.1093/jnci/djp317

Riekert, K. A., Borrelli, B., Bilderback, A. & Rand, C. S. (2011). The development of a motivational interviewing intervention to promote medication adherence among inner-city, African-American adolescents with asthma. Patient Education and Counseling, 82, 117-122. https://doi.org/10.1016/j.pec.2010.03.005

Searight, H. R. (2018). Counseling patients in primary care: Evidence-based strategies. American Family Physician, 98(12), 719-728.

Seid, M., D'Amico, E. J., Varni, J. W., Munafo, J. K., Britto, M. T., Kercsmar, C. M., . . . & Darbie, L. (2012). The in vivo adherence intervention for at risk adolescents with asthma: Report of a randomized pilot trial. Journal of Pediatric Psychology, 37(4), 390-403. https://doi.org/10.1093/jpepsy/jsr107

Seyhan Şahin, S. S. & Ayaz Alkaya, S. (2024). The effect of motivational interviewing on peer bullying and cyberbullying in adolescents: A randomized controlled trial. Journal of Nursing Scholarship : An Official Publication of Sigma Theta Tau International Honor Society of Nursing, 56(3), 382-391. https://doi.org/10.1111/jnu.12959

Silverstein, J., Klingensmith, G., Copeland, K., Plotnick, L., Kaufman, F., Laffel, L., . . . & Clark, N. (2005). Care of children and adolescents with type 1 diabetes: A statement of the American Diabetes Association. Diabetes Care, 28(1), 186-212. https://doi.org/10.2337/diacare.28.1.186

Stenlund, S., Koivumaa-Honkanen, H., Sillanmäki, L., Lagström, H., Rautava, P. & Suominen, S., (2022). Changed health behavior improves subjective well-being and vice versa in a follow-up of 9 years. Health and Quality of Life Outcomes, 20(66). https://doi.org/10.1186/s12955-022-01972-4

Şahin, S. S. (2023). Adölesanlarda Motivasyonel Görüşmenin Akran Zorbalığı ve Siber Zorbalığa Etkisi: Randomize Kontrollü Çalışma. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.

Taheri, F., Nasiri, A., Namdari, S. & Salmani, F. (2023). Effect of motivational interviewing on treatment adherence and self-efficacy of adolescents with asthma: A randomized controlled trial. Nursing Open, 10(7), 4373-4383. https://doi.org/10.1002/nop2.1679

Taş, F. (2015). Lise Öğrencilerinde Ağızotunu (Dumansız Tütün) Bıraktırmaya Yönelik Transteoretik Model Temelli Motivasyonel Görüşmelerin Etkisi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Kayseri.

Wang, Y.-C., Stewart, S. M., Mackenzie, M., Nakonezny, P. A., Edwards, D. & White, P. C. (2010). A randomized controlled trial comparing motivational interviewing in education to structured diabetes education in teens with type 1 diabetes. Diabetes Care, 33(8), 1741-1743. https://doi.org/10.2337/dc10-0019

World Health Organization (WHO). (2015, July 26). Adolescents: Health risks and solutions http://www.who.int/mediacentre/ factsheets/fs345/en/

Wong, E. M. & Cheng, M. M. (2013). Effects of motivational interviewing to promote weight loss in obese children. Journal of Clinical Nursing, 22(17-18), 2519-2530. https://doi.org/10.1111/jocn.12098

Woodruff, S. I., Conway, T. L., Edwards, C. C., Elliott, S. P., & Crittenden, J. (2007). Evaluation of an Internet virtual world chat room for adolescent smoking cessation. Addictive Behaviors, 32(9), 1769-1786. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2006.12.008

Yıldız, İ. (2015). Astımlı Adölesanlarda Motivasyonel Görüşmenin Astım Kontrolü, Öz Etkililik ve Yaşam Kalitesine Etkisi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Kayseri.

Yıldız, İ. & Bayat, M. (2018). Motivasyonel görüşmenin çocuk ve adölesanlarda kullanımı. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(4), 249-257. https://doi.org/10.26453/otjhs.351343

Yurt, S. (2008). Fazla Kilolu Adölesanlara Uygulanan Motivasyon Görüşmelerinin Beslenme Tutumu, Davranışları ve Kilo Üzerine Etkisi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.

İndir

Yayınlanmış

2024-12-31

Nasıl Atıf Yapılır

Kütük, B., & Aytekin Özdemir, A. (2024). Adölesanlarda motivasyonel görüşme ile ilgili hemşirelik alanında yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi: Türkiye örneği. Journal of Infant, Child and Adolescent Health, 4(3), 176–186. https://doi.org/10.5281/zenodo.14576979