Investigation of the relationship between adolescents' family relationships and their self-efficacy for protection from substance abuse
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13381139Anahtar Kelimeler:
Adolescent, family relationship, self-efficacy, substance abuseÖzet
Objective: This study was conducted to examine the relationship between family relationships and self-efficacy to prevent substance abuse in adolescent high school students.
Methods: This descriptive study was conducted between March 2023 and June 2023 with the students of a vocational and technical Anatolian high school. The sample of the study consisted of 477 high school students who agreed to participate in the study. The data were collected using the Individual Identification Form, the Self-Efficacy Scale for Substance Abuse Prevention and the Adolescent Parental Relationship Scale. Some descriptive statistics, T test, Anova test and correlation were used to analyze the data.
Results: The mean age of the participants was 15.47±1.15, 51.8% were male, 33.5% were 10th graders, and 63.7% were nuclear family students. The mean total score of the Self-Efficacy Scale for Substance Abuse Prevention was 101.96±14.78 and the mean total score of the Adolescent Parental Relationship Scale was 103.45±21.47. There was a significant relationship between the gender and grade level of adolescents and both the Self-Efficacy Scale for Protection from Substance Abuse and the Adolescent Parental Relationships Scale. In addition, it was determined that there was a statistically significant positive correlation between adolescents' self-efficacy levels for protection from substance abuse and adolescent parental relationships (p<0.05).
Conclusion: The support that the adolescent will receive from the family in his/her relationship with his/her parents, sharing and closeness with the family determine the level of self-efficacy of the adolescent for protection from substance abuse.
Referanslar
Ağırkan, M. (2021). Ergenlerde sosyal ve duygusal öğrenmenin incelenmesi. Doktora Tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı. Hacettepe Üniversitesi. Ankara
Akkuş, D., Eker, F., Karaca, A., Kapısız, Ö. & Açıkgöz, F. (2016). Can peer education program in high school youth be an effective model in preventing substance abuse? Journal of Psychiatric Nursing; 7(1), 34-44. https://10.5505/phd.2016.59489
Akkuş, D., Karaca, A., Şener, D. K. & Ankaralı, H. (2016). Lise öğrencileri arasında madde kullanım sıklığı ve etkileyen faktörler. Bağımlılık Dergisi, 17(4), 139-151. https://dergipark.org.tr/en/pub/bagimli/issue/56032/769387
Aktaş, E.F. (2017). Ergen ebeveyn ilişkileri: Bir model testi. Doktora Tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı. Hacettepe Üniversitesi. Ankara
Altundağ, F. (2021). Ergenlerde madde kullanım bozukluğunun madde bağımlılığından korunmada ergenlerde öz-yeterlilik ölçeği ve anne-baba tutum ölçeği ile değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Psikoloji Anabilim Dalı. İstanbul Gelişim Üniversitesi. İstanbul
Ansari, T., Alghamdi, T., Alzahrani, M., Alfhaid, F., Sami, W., Aldahash, B.A. & Almutairi, N.M. (2016). Risky health behaviors among students at Majmaah University, Kingdom of Saudi Arabia. Journal of Family and Community Medicine, 23 (3), 133-139. https://10.4103/2230-8229.189105
Avcı, R. (2006). Şiddet davranışı gösteren ve göstermeyen ergenlerin ailelerinin aile işlevleri, öfke ve öfke ifade tarzlari açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri. Çukurova Üniversitesi. Adana
Chedid, M., Romo, L. & Chagnard, E. (2009). Cannabis consumption among adolescents: Links between family structure, cohesion, hierarchy and consumption level. Annales Médico-psychologiques, Revue Psychiatrique, 167(7), 541-543, https://doi.org/10.1016/j.amp.2009.06.012
Cecen, A.R. (2007) The Turkish version of the family sense of coherence scale-short form (FSOC-S): Initial development and validation. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7, 1199-1220. https://doi.org/10.1037/t68569-000
Diclemente, R.J., Hansen, W.B. & Ponton, L.E. (2013). Handbook of Adolescent Health Risk Behavior. Springer Science & Business Media.
Doğan, T. (2016). Ergenlerde ana-babaya bağlanma: Türkiye profili. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(4), 406-419.https://doi.org/10.18863/pgy.253446
Eker, F., Akkuş, D. & Kapısız, Ö. (2013). The development and psychometric evaluation study of self-efficacy for protecting adolescences from substance abuse scale. Journal of Psychiatric Nursing, 4(1), 7-12. https:// 10.5505/phd.2013.74936
Erikson, E.H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New York: W. W. Norton & Company.
Görgöz, M. (2023).Çözüm odaklı yaklaşıma dayalı verilen duygusal öz-yeterlilik psikoeğitim programının ergenlerin madde bağımlılığından korunma öz yeterliliğine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ordu Üniversitesi
Gülmez, G. (2003). Determination of substance use status and affecting factors in two high schools with different socioeconomic levels. Yayınlanmamış Bilim Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Kadim, M. (2023). Emotional development. Conceptual Foundations of Education-8: Educational Psychology, 91.
Karaca, H.N. (2023). Lise öğrencilerinin dini inançları ile madde bağımlılığından korunma öz yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Malatya. İnönü Üniversitesi
Karataş, S., Mercan, Ç. S., & Düzen, A. (2016). Ergenlerin ebeveyn ilişkilerine yönelik algıları: Nitel bir inceleme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (36), 237-258.https://doi.org/10.31795/baunsobed.645231
Keskin, G. Ü. & Orgun, F. (2006). Ögrencilerin öz etkililik-yeterlilik düzeyleri ile basa çikma stratejilerinin incelenmesi/Studying the strategies of students' coping with the levels of self-efficacy-sufficiency. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7(2), 92.
Kılıç, M. (2016). Development Periods in Real Life Taste 2: Adolescence-Adolescence. Ankara. Pegem Akademi.
Kulaksızoğlu, A. (2020). Ergenlik Psikolojisi. Istanbul: Remzi Kitapevi
Lee, W.S. (2005). Encyclopedia of School Psychology. London: Sage Publication.
Lindberg, L.D., Boggess ,S., Porter, L. & Williams, S. (2023). Teen risk taking: A statistical portrait. http://files.eric.ed.gov.
Lowe, D.J.E., Sorkhou, M. & George, T.P. (2024). Cannabis use in adolescents and anxiety symptoms and disorders: A systematic review and meta-analysis. American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 50(2),150-161. https://doi.org/10.1080/00952990.2023.2299922
Mckinney, C. & Renk, K.A. (2011). Multivariate model of parent-adolescent relationship variables in early adolescence. Child Psychiatry and Human Development; 42, 463-48. https://10.1007/s10578-011-0228-3.
Mohebi, S., Azadbakht, L., Feizi, A., Sharifirad, G. & Kargar, M. (2013). Review the key role of self-efficacy in diabetes care. Journal of Education and Health Promotion, 2(1),36. https://10.4103/2277-9531.115827
Özyürek, A. & Basar, G. (2021). Ergenlerde ahlaki olgunluk, aile aidiyeti ve ergen-ebeveyn ilişkilerinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 247-265.https://doi.org/10.15869/itobiad.831241
Özer, Y. & Aslan, S. (2023). Evlat sorumluluğu beklentisi, aile bütünlük duygusu ve kişilik özellikleri üzerine bir araştırma. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 55-75.https://doi.org/10.47525/ulasbid.1206884
Rizzal, A., Keliat, B.A. & Wardani, I.Y. (2021). Save the future: Developing substance abuse refusal skills in adolescents. Enfermería Clínica, 31, 405-407.https://doi.org/10.1016/j.enfcli.2020.09.034
Saçaklı, G. & Odabaş, D. (2023). Kadınlarda madde bağımlılığı. Advances in Women’s Studies, 5(2), 44-48. https://doi.org/10.5152/atakad.2023.22012
Santrock, J.W. (2014). Lifelong Development. G. Yüksel (Ed.). Nobel Academic Publishing.
Shumow, L. & Lomax, R. (2002). Parental efficacy: Predictor of parenting behavior and adolescent outcomes. Parenting: Science And Practice, 2(2), 127-150. https://doi.org/10.1207/S15327922PAR0202_03
Steinberg, L. (2017). Adolescence. (F. Çok, Translation.). Ankara: İmge Kitabevi; (3)21-23
Stormshak, E.A. & Dishion, T.J. (2009). A school-based, family-centered ıntervention to prevent substance use: Family checkup. American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 35 (4), 227-232. https://doi.org/10.1080/00952990903005908
Şanver, T. M. & Özvarış, Ş. B. (2023). Adölesan dönemde riskli sağlık davranışları: Ebeveyn, okul, akranların rolü. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 32(4), 321-327. https://doi.org/10.17942/sted.1184826
Şen, A.S. (2015). Ergenlerin sahip olduklari değerler ile gelecek beklentileri ve madde bağımlılığından korunma öz-yeterliği arasindaki yordayıcı ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Necmettin Erbakan Üniversitesi. Konya
Şen, A.S., & Dilmac, B. (2017). Predictor relations between owned values, self-efficacy for protecting from substance abuse and future expectations among adolescents. Social Sciences And Education Research Review, 4(2), 111-125.
Şener, D. K., Akkuş, D., Karaca, A., & Cangür, Ş. (2018). Lise öğrencilerinin madde kullanmama davranışlarını etkileyen faktörler. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 405-429. https://10.15805/addicta.2018.5.3.0024
Şimşek, H., & Çöplü, F. (2018). Lise öğrencilerinin riskli davranışlar gösterme düzeyleri ile okula bağlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 18-30.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/512852
Republic of Turkey Ministry of Health General Directorate of Public Health.(2017). Global Youth Tobacco Survey. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/tutunmucadele-bagimlilik db/duyurular/KGTA-2017_ pdf.pdf
Telef, B. & Karaca, R. (2011). Ergenlerin öz-yeterliklerinin ve psikolojik semptomlarının incelenmesi/Adolescents' self-efficacy and psychological symptoms' investigation. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 499-518. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkusbed/issue/19554/208361
Temel, Z.F & Aksoy, A.B. (2001). Ergen ve Gelişimi: Yetişkinliğe İlk Adım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
Teze, S. & Ayhan, F. (2023). Does ego identity process have a predictive role in drug avoidance? Bağımlılık Dergisi, 24(1), 22-34.https://doi.org/10.51982/bagimli.1107106
Tilim, E. & Murat, M. (2019). Ergenlerde madde bağımlılığından korunmaya ilişkin özyeterlik ile akran baskısı, kendini ifade edebilme becerisi ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 929-955.https://doi.org/10.26466/opus.608229
Uludağlı, N.P., & Sayıl, M. (2009). Risk-taking behavior in middle and late adolescence: The role of parents and peers. Turkish Psychological Writings, 12(23), 14-24.
UNODC. (2021). World Drug Report. United Nations publication. Vienna, Austria. https://www.unodc.org/res/wdr2021/field/WDR21_Booklet_1.pdf. Access Date; 15/07/2024
Uzun, S. & Kelleci, M. (2018). Substance addiction in high school students: Self-efficacy and related factors on protection from substance addiction, The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 31(4), 356-363.
Wang, J.N., Liu, L. & Wang, L. (2013). Prevalence and associated factors of emotional and behavioral problems ın chinese school adolescents: A cross-sectional survey. Child: Care, Health and Development, 40(3), 319-326. https://doi.org/10.1111/cch.12101
World Health Organization (WHO). (2024). Adolescent and young adult health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescents-health-risks-and-solutions. Access Date; 15/07/2024
Yalçın, S.B., Koyuncu, E. & Avşaroğlu, S. (2022). The Relationship Between High School Students' Career Difficulties, Risky Behavior Levels and Family Influence on Career Choice. Academic Studies in Education and Culture I, 210-229.
Yardimci, F. & Başbakkal, Z. (2010). Ortaokul Öz-Yeterlilik Ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11(4), 321-326.
Yavuzer, H. (2015). Recognizing and Understanding Young People. Istanbul: Remzi Kitabevi.
Yeşilay (2024). https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/madde-bagimliligi, Access Date 16/07/2024
Yıldız, M. (2017). Lise öğrencilerinin madde bağimliliğindan korunmaya ilişkin öz-yeterliğinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(2), 70-77. https://dergipark.org.tr/en/pub/uebt/issue/30771/338842
Yılmaz, S., Yılmaz, M., Sorver, A., Karagöz, Ş.Ş. & Abalı, V. (2023). Madde bağımlılığı önleme programının ergenlerin öz yeterlik algısına etkisi. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(2), 105-111.https://dergipark.org.tr/en/pub/yobusbf/issue/79535/1245569
Yuan, S., Weiser, D.A. & Fischer, J.L.(2016). Self-efficacy, parent–child relationships, and academic performance: A comparison of European American and Asian American college students. Social Psychology of Education, 19, 261-280. https://10.1007/s11218-015-9330-x
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Journal of Infant, Child and Adolescent Health
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
