Farklı kültürden hastalara bakım veren pediatri hemşirelerinin kültürlerarası yeterliliğinin bakım verici tutumları ile ilişkisi
Pediatri hemşirelerinin kültürlerarası yeterliliğinin bakım verici tutumları
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8300755Anahtar Kelimeler:
Bakım, Hemşire, Kültürlerarası yeterlilik,, Pediatri, TutumÖzet
Amaç: Bu araştırma pediatri kliniklerinde farklı kültürden hastalara bakım veren hemşirelerin kültürlerarası yeterliliklerinin bakım verici tutumları ile ilişkisini saptamak için yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı olarak yapılan araştırma Kasım-Aralık 2022 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Araştırmanın evrenini, Konya’da bulunan hastanelerin pediatri kliniklerinde hizmet veren, örneklemini ise belirtilen tarihlerde araştırmaya katılmaya gönüllü, internet erişimine sahip olan hemşireler oluşturdu. Veriler “Tanıtıcı Bilgi Formu”, “Sağlık Profesyonellerinin Kültürlerarası Yeterliliği Ölçeği” ve “Hemşirelerin Bakım Verici Rollerine İlişkin Tutum Ölçeği” ile kartopu yönteminde online olarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde; yüzde, ortalama, t testi, ANOVA gibi analizler kullanıldı. Araştırmaya başlamadan önce etik kurul onayı alındı. Çalışmada örneklem büyüklüğü için GPower analizi yapıldı ve toplam örneklem büyüklüğü 156 olarak hesaplandı. Çalışma 167 hemşire ile tamamlandı.
Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin %90.4’ü kadın, %10.8’i lisans mezunu, 62.9’u evli ve hemşirelerin yaş ortalaması 32.17±7.03’dür. Hemşirelerin %41.9’u 3-6 yıldır pediatri kliniğinde çalışmaktadır. Hemşirelerin %32.9’u yabancı dil bildiğini, %53.9’u farklı kültürden hastalara bakım verdiğini, %48.5’i ise farklı kültürden hastalarla iletişim halinde olmak istediğini belirtti. SPKYÖ puan ortalaması 53.77±10.21; HBVRİTÖ’nin ise 68.71±9.69’dur. Hemşirelerin cinsiyeti, medeni durumu, farklı kültürden hastalara bakmak isteme, farklı kültürden hastalarla iletişim halinde olmak isteme durumu ve onlara hizmet vermenin motivasyonunu, verimliliğini ve bakım kalitesini düşürmediğini düşünmesi kültürlerarası yeterlilik ölçeğinde; medeni durumu ise bakım verici rollerine ilişkin tutum ölçeğinde etkili bulundu (p<0.05). Farklı kültürden hastalara bakım veren pediatri hemşirelerinin kültürlerarası yeterliliği ile bakım verici tutumları arasında ilişki saptanmadı.
Sonuç: Araştırmada farklı kültürden hastalara bakım veren pediatri hemşirelerinin kültürlerarası yeterliliği ile bakım verici tutumları arasında ilişki yokken bazı değişkenler kültürlerarası yeterlilik ve bakım verici rollerinde etkilidir.
Referanslar
Alizadeh, S., & Chavan, M. (2016). Cultural competence dimensions and outcomes: a systematic review of the literature. Health & Social Care in the Community, 24(6), e117-e130. https://doi.org/10.1111/HSC.12293
Almutairi, A.F., Adlan, A.A. & Nasim, M. (2017). Perceptions of the critical cultural competence of registered nurses in Canada. BMC Nursing, 16, 47. https://doi.org/10.1186/s12912-017-0242-2
Altınbaş, Y., & İster, E.D. (2020). Hemşirelerin bakım verici rollerine ilişkin tutumları ve bireyselleştirilmiş bakım algıları nurses’ attitudes towards caregiver roles and perceptions of ındividualized care. STED, 29 (4), 246-254. https://doi.org/10.17942/sted.621856
Anderson, L. M., Scrimshaw, S.C., Fullilove, M.T., Fielding, J.E., Normand, J., & Task Force on Community Preventive Services. (2003). Culturally competent healthcare systems: A systematic review. American Journal of Preventive Medicine, 24(3), 68-79. https://doi.org/10.1016/s0749-3797(02)00657-8
Ayar, D., Bektaş, M., Bektaş I., Bülbül, O., & Cesur, A. (2021). The ımpact of professional values and job satisfaction of pediatric nursing on their ıntercultural sensitivity. Journal of Education and Research in Nursing, 18(3), 323-328. https://doi.org/10.5152/jern.2021.44522
Başli, M., Bekar, M., & Civelek, İ. (2018). Kültürlerarası hemşirelikte kullanılan modeller ve “Kültürel yeterlilik süreci modeli’ni anlamak. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (1), 18-24.
Çal, A., Çavuşoğlu, F., & Aydın Avcı, İ. (2022). Hemşirelerin göçmen bireylere bakım verirken yaşadıkları sorunlar ve çözüme yönelik öneriler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 15 (2), 197-206. https://doi.org/10.46483/deuhfed.804655
Çınar, F., Şengül, H., & Bulut, A. (2020). The validity and reliability study of turkish form of the cross-cultural competence of healthcare professionals. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 5(3), 561-570. https://doi.org/10.5336/healthsci.2019-70854
Dobrowolska, B., Gutysz-Wojnicka, A., Ozga, D., Barkestad, E., Benbenishty, J., Breznik, K., …& Blackwood, B. (2020). European intensive care nurses’ cultural competency: An international cross-sectional survey. Intensive and Critical Care Nursing, 60, 102892. https://doi.org/10.1016/J.ICCN.2020.102892
Ekiyor, E.Y. (2021). Göç ve kültürlerarası iletişim ilişkisi üzerine bir alan araştırması. Journal of Humanities and Tourism Research, 11(4): 819-843. https://doi.org/10.14230/johut1179
Gallagher, R.W., & Polanin, J.R. (2015). A meta-analysis of educational interventions designed to enhance cultural competence in professional nurses and nursing students. Nurse Education Today, 35(2), 333-340. https://doi.org/10.1016/J.NEDT.2014.10.021
Koçak, C., Albayrak, S., & Büyükkayaci Duman, N. (2014). Developing an attitude scale for nurses in caregiving roles: validity and reliability tests. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11 (3), 16-21.
Lehman, D., Fenza, P. & Hollinger-Smith, L. (2005). Diversity & Cultural Competency in Health Care Settings. A Mather Lifeways. Erişim adresi: http://www.matherlifewaysinstituteonaging.com/wp-ontent/uploads/2012/03/Diversity-and-Cultural-Competency-in-Health-Care-Settings.pdf 1-25.
Leininger, M. & McFarland, M. R. (2002). Transcultural nursing concepts, theories, research and practice. 3rd Edition, McGraw Hill Medical Publishing Division, New York.
Shahzad, S., Ali, N., Younas, A., & Tayaben, J.L. (2021). Challenges and approaches to transcultural care: An integrative review of nurses’ and nursing students’ experiences. Journal of Professional Nursing, 37 (6), 1119-1131. https://doi.org/10.1016/J.PROFNURS.2021.10.001
Sharifi, N., Adib-Hajbaghery, M., & Najafi, M. (2019). Cultural competence in nursing: A concept analysis. International Journal of Nursing Studies, 99, 103386. https://doi.org/10.1016/J.IJNURSTU.2019.103386
Tanrıverdi, G., Karabuğa, H.Y., Gürsoy, M.Y., Erdem, Ö., & Gülyenli, N. (2019). Farklı hasta profiline bakım veren iki hemşire grubunun kültürel duyarlılık ve farkındalıklarının karşılaştırılması. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(2), 26-37.
Temel, A.B. (2008). Kültürlerarasi (çok kültürlü) hemşirelik eğitimi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2): 92-101.
Topbaş, E., Bay, H., Turan, B.B., Emir, A.H., & Çıtlak, U. (2013). Kültürlerarası hemşirelik kavramının yoğun bakıma yansımaları. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 17(1), 37-43.
Toru F. (2020). Hemşirelik uygulamalarının kilit noktası: bireyselleştirilmiş bakım. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 46-59.
Uzelli Yılmaz, D., Dilemek, H., Yılmaz, D., Akın Korhan, E., Çelik, E. ve Rastgel, H. (2017). Hemşirelerin Bakım Verici Rollerine İlişkin Tutumları ve İlişkili Faktörler. International Refereed Journal of Nursing Researches, 10, 83-100. https://doi.org/10.17371/uhd2017.2.05
Uzun, Ö., & Sevinç, S. (2015). The relationship between cultural sensitivity and perceived stress among nurses working with foreign patients. Journal of Clinical Nursing, 24(23-24), 3400-3408. https://doi.org/10.1111/jocn.12982
Valizadeh, L., Zamanzadeh, V., Ghahramanian, A., & Aghajari, P. (2017). The exploration of culturally sensitive nursing care in pediatric setting: A qualitative study. International Journal of Pediatrics. 5 (2), 4329-4341. https://doi.org/10.22038/ijp.2016.7975
Wesołowska, K., Hietapakka, L., Elovainio, M., Aalto, A. M., Kaihlanen, A. M. & Heponiemi, T. (2018). The association between cross-cultural competence and well-being among registered native and foreign-born nurses in Finland. PLOS ONE, 13(12), e0208761. https://doi.org/10.1371/JOURNAL.PONE.0208761
Yılmaz Bulut, T., Aydın, M., & Aydın Avcı, İ. (2022). Yoğun bakım hemşirelerinin bakım verici rollerine ilişkin tutumlarının bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (1), 217-228. https://doi.org/10.47115/jshs.1039710
Yılmaz, M., Toksoy, S., Direk, Z.D., Bezirgan, S., & Boylu, M. (2017). Cultural sensitivity among clinical nurses: A descriptive study. Journal of Nursing Scholarship, 49(2): 153-61. https://doi.org/10.1111/jnu.12276
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Infant, Child and Adolescent Health
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
