The Relationship Between Screen Time and Aggression of Children with Siblings with Special Needs
Özel gereksinimli kardeşi olan çocuklarda ekran süresi ve saldırganlık davranışı arasındaki ilişki
ABSTRACT
Aim: This study was conducted to determine the time spent on the screen by children between the ages of 7-15 who have siblings with special needs and to examine the relationships between the content they are exposed to and their aggression.
Method: Stratified sampling method was used in the study, which was conducted using the relational survey model. The data obtained in the study were collected by face-to-face interviews with the parents of children aged 7-15 with siblings with special needs in special education and rehabilitation institutions located in different districts of Ankara. 159 parents participated in the study and the data were collected using the “Demographic Information Form” and “Aggression Scale for Children Parent Form”.
Results: The Aggression Scale for Children verbal aggression (sd=4, n=159) =14.84 p<.005), provoked physical aggression (sd=4, n=159) =15.157 p<.005), unprovoked physical aggression (sd=4, n=159) =16.757) p<. 005) and total family aggression (sd=4, n=159) =14,959 p<.005) sub-dimension scores showed a significant difference according to the time children spent in front of the screen. In addition, it can be stated that the scores of children with siblings with special needs from all sub-dimensions of the Aggression Scale for Children differ significantly according to the type of content they are exposed to.
Conclusion: As a result of the data analyzed with SPSS25 package program, it was found that the aggression behaviors of 7-15 year old children with siblings with special needs did not differ significantly according to gender and parental education level. On the other hand, it was found that all other aggression behaviors of children aged 7-15 with siblings with special needs, except for aggression behaviors towards objects and animals, showed significant differences according to the time they spent on the screen and the type of content they watched.
Keywords: Aggression; screen use; sibling with special needs
Amaç: Bu araştırma özel gereksinimli kardeşi olan 7-15 yaş aralığındaki çocukların ekranda geçirdikleri süreyi belirlemek ve maruz kaldıkları içerikler ile saldırganlıkları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Yöntem: İlişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilen araştırmada tabakalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler Ankara ilinin farklı ilçelerinde yer alan özel eğitim ve rehabilitasyon kurumlarında özel gereksinimli kardeşe sahip 7-15 yaş aralığındaki çocukların ebeveynleri ile yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. 159 ebeveynin yer aldığı araştırmada veriler “Demografik Bilgi Formu” ve “Çocuklar için Saldırganlık Ölçeği Anne-Baba Formu” kullanılarak toplanmıştır.
Bulgular: Özel gereksinimli kardeşi olan çocukların Çocuklar için Saldırganlık Ölçeği sözel saldırganlık (sd=4, n=159) =14,84 p<.005), kışkırtılmış fiziksel saldırganlık (sd=4, n=159) =15,157 p<.005), kışkırtılmadan gerçekleşen fiziksel saldırganlık (sd=4, n=159) =16,757) p<.005) ile toplam aile saldırganlık (sd=4, n=159) =14,959 p<.005), alt boyutundan aldıkları puanların çocukların ekran karşısında geçirdikleri süreye göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca özel gereksinimli kardeşi olan çocukların Çocuklar için Saldırganlık Ölçeği’nin tüm alt boyutlarından aldıkları puanların maruz kaldıkları içerik türüne göre anlamlı farklılık gösterdiği ifade edilebilmektedir.
Sonuç: SPSS25 paket programı ile analiz edilen veriler sonucunda özel gereksinimli kardeşi olan 7-15 yaş aralığındaki çocukların saldırganlık davranışlarının cinsiyet ve anne-baba öğrenim düzeyine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Diğer yandan özel gereksinimli kardeşi olan 7-15 yaş aralığındaki çocukların nesne ve hayvanlara yönelik saldırganlık davranışları dışındaki tüm diğer saldırganlık davranışlarının ekranda geçirdikleri süre ve izledikleri içerik türüne göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır.
Akçay, D., & Emiroğlu, O. N. (2016). Medya etkileşimine bağlı okul öncesi dönemdeki çocukta saldırganlık davranışı. Türkiye Klinikleri Halk Sağlığı Hemşireliği, 2(1), 116-120. https://www.researchgate.net/publication/323522649.
Anderson, CA. vd. (2003). The influence of media violence on youth. Psychological science in the public interest, A journal of the American Psychological Society, 4(3), 81–110. https://doi.org/10.1111/j.1529-1006.2003.pspi_1433.x.
Arslan, D. A. (2006). Bir sosyolojik olgu olarak televizyon. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-7. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/163/163
Assathiany, R. vd. (2018). Children and screens: A survey by French Pediatricians. Archives de Pediatrie, 25(2), 84-88. https://doi.or/10.1016/j.arcped.2017.11.001
Ateş, M. A., & Durmuşoğlu Saltalı, N. (2019). KKTC’de yaşayan 5-6 yaş çocukların tablet ve cep telefonu kullanımına ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Gazi Journal of Education Sciences, 5(1), 62-90. https://doi.org/10.30855/gjes.2019.05.01.004
Aydemir, F. N. (2024). Çocuğu özel gereksinimli olan anne-babanın çatışma alanları ve çözümleriyle ilgili görüşleri. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Yüksek lisans tezi. Konya.
Aydemir, M. (2014). Medyada şiddetin dönüşümüne bilinçaltı etki yöntemleri ve ‘Mutlu Şiddet’ ilişkisi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(16), 166-170. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/107214
Aydın, E. (2022). Ortaokul öğrencilerinde TV bağımlılığı ve saldırganlık arasındaki ilişkinin incelenmesi, (Yayın No. 713004) [Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Aydoğan, K. (2024). Lise öğrencilerinin sosyal-duygusal öğrenme becerileri ile ilişkisel saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Yüksek lisans tezi. Konya.
Balin, H. (2021). Aile içi rollerde babalığın önemi, Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 6(11), 55-81. https://doi.org/10.47646/cmd.2021.247
Büyüköztürk, Ş. vd. (2024). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. (35. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
Cansever, D. (2017). Ergenlerde algılanan ana baba çatışması ile saldırganlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. Yüksek lisans tezi. Antalya.
Cevizli, O., & Özcan, G. (2024). Okul sporlarına katılan ortaöğretim öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Egzersiz ve Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-23. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3762518
Chonchaiya, W. vd. (2015). Elevated background TV exposure over time increases behavioural scores of 18-month-old toddlers. Acta Paediatrica, International Journal of Paediatrics, 104(10), 1039-1046. https://doi.org/10.1111/apa.13067
Christofferson, J. L., Okonak, K., Kazak, A. E., Pierce, J., Kelly, C., Schifano, E., Sciolla, J., Deatrick, J. A., & Alderfer, M. A. (2020). Family consequences of potentially traumatic pediatric medical events: Implications for trauma-informed care. Journal of Family Psychology, 34(2), 237–246. https://doi.org/10.1037/fam0000597
Çakır, A. (2024). 8-12 yaş çocukların saldırganlık düzeylerinin, anne-baba tutumu ve duygu düzenleme becerileri ile ilişkisinin incelenmesi. International Social Sciences Studies Journal, 10(2), 293-307. https://doi.org/https://doi.org/10.5281/zenodo.10705228
Çınar Karasu, K. T., & Bütün Ayhan, A. (2024). 36-72 aylık çocukların ekran maruziyeti ile saldırganlık yönelimlerinin incelenmesi. Journal of Turkish Studies, 19(2), 531-555. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.73158
Decker, E. De vd. (2012). Influencing factors of screen time ın preschool children: an exploration of parents’ perceptions through focus groups in six European countries. Obesity Reviews, 13(1), 75-84. https://doi.org/10.1111/j.1467-789X.2011.00961.x
Deng, X. vd.(2024). Psychological distress and aggression among adolescents with internet gaming disorder symptoms. Psychiatry Research, 331(2024), 1-9. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2023.115624
Domingues Montanari, S. (2017). Clinical and psychological effects of excessive screen time on children. Journal of Paediatrics and Child Health, 53(4), 333-338. https://doi.org/10.1111/jpc.13462
Dou Y and Zhang M (2025) Longitudinal reciprocal relationship between media violence exposure and aggression among junior high school students in China: a cross-lagged analysis. Front. Psychol. 15:1441738. doi: 10.3389/fpsyg.2024.1441738
Elumar, E., & Sani Bozkurt, S. (2023). Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin tipik gelişim gösteren çocuklarından beklentileri, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 57-71. https://doi.org/10.17556/erziefd.1097607
Ercan, E. vd. (2016). Çocuklar için saldırganlık ölçeği anne-baba formu: Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(2016), 77-84. https://doi.org/10.5455/apd.180426
Ersan, C., & Tok, Ş. (2020). The study of the aggression levels of preschool children in terms of emotion expression and emotion regulation, TED Eğitim ve Bilim, 45(201), 359-391. https://doi.org/10.15390/eb.2019.8150
Francis, K.; Scholten, H.; Granic, I.; Lougheed, J.; Hollenstein, T. Insights about Screen-Use Conflict from Discussions between Mothers and Pre-Adolescents: A Thematic Analysis. Int. J. Environ. Res. Public Health 2021, 18, 4686. https://doi.org/10.3390/ ijerph18094686
Evans, SC. vd. (2021). Parallel trajectories of proactive and reactive aggression in middle childhood and their outcomes in early adolescence. Research on Child and Adolescent Psychopathology, 49(2), 211-226. https://doi.org/10.1007/s10802-020-00709-5
George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update. Pearson.
Gökbuzoğlu, B. (2008). Ergenlerin saldırganlık düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Bölümü. Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Yüksek lisans tezi. İstanbul.
Gönültaş, O. & Atıcı, M. (2014). Ortaokul son sınıf öğrencilerinin öfke düzeyleri ve saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 370-386. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/371428
Halperin, J. M. vd. (2002). Development, reliability, and validity of the children’s aggression scale-parent version. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 41(3), 245-252. https://doi.org/10.1097/00004583-200203000-00003
Hanöz, L vd. (2024). Siblings Under the Shadow: A Qualitative Study of Young Adults’ Parentification Experiences with Siblings with Special Needs. International Journal of Systemic Therapy, 35(1), 127-144. https://doi.org/10.1080/2692398X.2023.2282954
Houghton, S. vd. (2015). Virtually impossible: Limiting Australian children and adolescents daily screen based media use. BMC Public Health, 15(1), 1-11. https://doi.org/10.1186/1471-2458-15-5
İlgar, M. Z. & Öztürk, H. B. (2018). Ortaokul 5.sınıf öğrencilerinde televizyon ve çizgi film izleme tutumları ile saldırganlık arasındaki ilişki. Journal of Turkish Studies, 13(19), 955-977. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.14103
Kabali, H. K. vd. (2015). Exposure and use of mobile media devices by young children. Pediatrics 136(6), 1044-1050. https://doi.org/ 10.1542/peds.2015-2151.
Kale, M., & Dikici Siğirtmaç, A. (2021). The participation of children ın caregiving of their siblings with special needs and peer relationship in rural Turkey. Early Child Development and Care, 191(9), 1392-1400. https://doi.org/10.1080/03004430.2020.1759573
Kaya, Z. vd. (2019). Ergenlerin saldırganlık düzeyinin değer yönelimleri, cinsiyet ve anne babanın eğitim düzeyi açısından yordanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 75-84. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2306
Kaynak, A., & Tunç, E. (2021). Eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 85-104. https://orcid.org/0000-0001-6126-338X
Keba Ekinci, D. (2024). Medya ve çocuk bağlamında çizgi filmlerde yer alan şiddet içeriklerinin analizi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö14, 771-793. https://doi.org/10.29000/rumelide.1455135
Kebir, C., & Özkaya, H. (2023). Investigation of the effect of screen exposure on language development in children between 16-36 months. Turkish Journal of Family Practice, 27(2), 21-28. https://doi.org/10.54308/tahd.2023.21033
Kılıçarslan, S., & Atıcı, M. (2010). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin akılcı olmayan inançlar ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 113-130. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/50636
Kırlıoğlu, M. vd. (2023). Güncel bir sorun olarak çocuklarda ekran bağımlılığı ve ebeveyn tutumları. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 7(2), 118-131. https://doi.org/10.55109/tushad.1360037
Majeed, S. (2023). Screen time and aggression in adolescents: a moderatıng role of content-based media exposure . Journal of Pakistan Psychiatric Society, 20(03), 15-21. https://doi.org/10.63050/jpps.20.03.204
Martins, N., & Weaver, A. (2019). The role of media exposure on relational aggression: A meta-analysis, Aggression and Violent Behavior, 47(2019), 90-99. https://doi.org/10.1016/j.avb.2019.03.001
Mazmanian, M., & Lanette, S. (2017). “Okay, One More Episode.” Proceedings of the 2017 ACM Conference on Computer Supported Cooperative Work and Social Computing - CSCW ’17. doi:10.1145/2998181.2998218.
McHale, S. M., Updegraff, K. A., & Feinberg, M. E. (2016). Siblings of youth with autism spectrum disorders: Theoretical perspectives on sibling relationships and individual adjustment. Journal of autism and developmental disorders, 46, 589-602. DOI 10.1007/s10803-015-2611-6
Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Özel Öğretim Kurumları. Milli Eğitim Bakanlığı Web Sayfası. https://ookgm.meb.gov.tr/kurumlar.php?tur=rehabilitasyon&il=ANKARA
Muppalla S, Vuppalapati S, Reddy Pulliahgaru A, et al. (June 18, 2023) Effects of Excessive Screen Time on Child Development: An Updated Review and Strategies for Management. Cureus 15(6): e40608. DOI 10.7759/cureus.40608
Ofcom. (2016). Children and Parents: Media Use and Attitudes Report. https://www.ofcom.org.uk/siteassets/resources/documents/research-and-data/media-literacy- research/children/children-parents-nov16/children-parents-media-use-attitudes-report-2016.pdf?v=335496
Özen, Ö., & Kartelli, F. (2017). Türkiye’de yayın yapan çocuk kanallarında yayınlanan çizgi filmlerdeki şiddet olgusunun analizi, Marmara İletişim Dergisi, 27(2017), 81-93. https://doi.org/10.17829/midr.20172729523
Özkonuk, B. (2019). Çocukluk sosyolojisi bağlamında çocuk özneler için Youtube ve Youtuber olmak üzerine bir inceleme. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sosyoloji Ana Bilim Dalı. Yüksek lisans tezi. Aydın.
Perhamus, G.R. vd. (2024). Aggression and ırritability in middle childhood: Between- and within-person associations. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 53(2), 184-198. https://doi.org/10.1080/15374416.2023.2272941
Rideout, V. J. vd. (2023). Zero to six electronic medıa in the lives of ınfants, toddlers and preschoolers fall 2003, A Kaiser Family Foundation Report. https://dcmp.org/learn/static-assets/nadh169.pdf.
Sivrikaya, T., & Baş, M. (2024). Ortaöğretim öğrencilerinin saldırganlık ve cesaret düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Research in Sport Education and Sciences, 26(1), 16-25. https://doi.org/10.62425/rses.1417255
Suna Şaka, A. S. (2022). 48-72 Aylık çocuklarda saldırganlık yönelimi ve öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Temel Eğitim Ana Bilim Dalı. Okul Öncesi Bilim Dalı. Yüksek lisans tezi. Konya.
Şakar, İ. (2023). İlkokul öğrencilerinin ebeveyn tutumları ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Yüksek lisans tezi. Konya
Taner Derman, M. (2013). 10-11 yaş çocuklarının saldırganlık ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6(2), 879-889. http://dx.doi.org/10.9761/jasss_601
Tapper, K., & Boulton, MJ. (2004). Sex differences in levels of physical, verbal, and indirect aggression amongst primary school children and their associations with beliefs about aggression. Aggressive Behavior, 30(2), 123-145. https://doi.org/10.1002/ab.20010
Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı. (2022). İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı Web Sayfası. https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege
Wallace, J., Boers, E., Ouellet, J., & Conrod, P. (2023). A Population-Based Analysis of the Temporal Association of Screen Time and Aggressive Behaviors in Adolescents. JAACAP Open, 1(4), 284-294. https://doi.org/10.1016/j.jaacop.2023.08.002
Wolfers, L. N., Nabi, R. L., & Walter, N. (2024). Too Much Screen Time or Too Much Guilt? How Child Screen Time and Parental Screen Guilt Affect Parental Stress and Relationship Satisfaction. Media Psychology, 28(1), 102–133. https://doi.org/10.1080/15213269.2024.2310839
Xu, X. vd. (2024). The role of parent–child attachment, hostile attribution bias in aggression: A meta-analytic review. Trauma, Violence, and Abuse, 25(3), 2334-2347. https://doi.org/10.1177/15248380231210920
Yang, F. vd. (2013). Electronic screen use and mental well-being of 10-12-year-old children. European Journal of Public Health, 23(3), 492-498. https://doi.org/10.1093/eurpub/cks102
Yetim, G., & Sarıçam, H. (2016). Investigation of the Families’ Knowledge and Awareness about Effect of Cartoon on Children. OPUS International Journal of Society Researches, 6(11), 341-364.
Yobel, L. A. (2019). A study on screen addiction among adolescents. International Journal of Research in Engineering, Science and Management, 2(10), 845-848. https://www.ijresm.com/Vol.2_2019/Vol2_Iss10_October19
Telif Hakkı (c) 2025 Journal of Infant, Child and Adolescent Health
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
İndir
Makale Bilgileri
- Makale Türü Araştırma Makalesi
- Gönderildi Mayıs 23, 2025
- Yayınlanmış Ağustos 31, 2025
- Sayı Cilt 5 Sayı 2 (2025): Journal of Infant, Child and Adolescent Health
- Bölüm Araştırma Makalesi
