Çocuk Sağlığı Alanında Akupresür Uygulanarak Yapılan Hemşirelik Tezlerinin İncelenmesi: Türkiye Örneği

Özet

Amaç: Türkiye’de çocuk sağlığı alanında akupresür uygulanarak yapılan hemşirelik tezlerini incelemek, sonuçlarını analiz etmek, araştırmacılara ve çocuklara sağlık hizmeti veren hemşire ve diğer sağlık profesyonellerine veriler sağlamaktır. Yöntem: Bu araştırmada Ocak 2000 ile 30 Eylül 2022 tarihleri arasında çocuklarda akupresür kullanılarak Türkiye’de yapılmış hemşirelik yüksek lisans ve doktora (lisansüstü) tezleri Ulusal Tez Merkezi veri tabanı üzerinden gelişmiş tarama seçeneği aracılığıyla taranarak incelenmiştir. Literatür taranırken “Tez Adı” seçildikten sonra “Arama Terimi” sekmesine “akupres”, “akupresur”, “akupresür”, “akupressur”, “akupressür”, “akupresor”, “akupresör” kelimeleri yazılarak arama yapılmıştır. Bulgular: Yapılan inceleme sonucunda, araştırmaya alınma ölçütlerini karşılayan 7 adet lisansüstü tez değerlendirmeye alınmıştır. Bu lisansüstü tezlerin 4 tanesi (%57) yüksek lisans, 3 tanesi (%43) ise doktora düzeyinde yapılmıştır. İncelemede 2014 ve 2017 yıllarında 1’er doktora, 2018 yılında 2 yüksek lisans, 2019 yılında 1 doktora, 2020 ve 2021 yıllarında ise 1’er yüksek lisans tezlerinin yapıldığı saptanmıştır. Tezler incelendiğinde akupresürün çocuklarda başta akut girişimsel ağrı (venöz kan alma, topuk kanı alma) olmak üzere, infantil kolik, kemoterapiye bağlı bulantı-kusma ve anksiyetenin yanı sıra solunum fonksiyonları üzerine etkisi değerlendirilmiş, araştırmacılar tarafından anksiyete dışında diğer şikâyetler üzerinde olumlu etkisinin olduğu raporlanmıştır. Ayrıca, incelenen lisansüstü hemşirelik tezlerinin 5 adedinin (%71,4) ulusal ya da uluslararası bir dergide yayına dönüştürüldüğü bulunmuştur. Sonuç: Yapılan lisansüstü tezlerin çoğunlukla amacına ulaşmakta etkili olduğu, bulgularının literatürle uyumlu olduğu, akupresürün hastalık semptomlarını hafifletmede ya da önlemede etkili bir nonfarmakolojik yöntem olduğu görülmüştür. Türkiye’de akupresür uygulanarak yapılan lisansüstü tez sayısı her geçen yıl artmakla birlikte hala yeterli düzeyde olmadığı, tez sayının artmasının öteki araştırmaların önünü açacağı düşünülmektedir.